Μια όμορφη μικρή πόλη που δίνει την αίσθηση νησιώτικης πολιτείας. Είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στο λόφο Πεζόβολο και σε υψόμετρο 140μ. στη κορυφή του οποίου δεσπόζει το βενετσιάνικο κάστρο. Στην είσοδο του μικρού και προφυλαγμένου λιμανιού βρίσκεται το νησάκι της Παναγίας με το ομώνυμο ξωκλήσι καθώς και το μικρό κάστρο γαλλικής κατασκευής.
Απ’ όποια πλευρά και αν δεις την Πάργα διαπιστώνεις την ομορφιά του τόπου. Το μπλε της θάλασσας, το πράσινο των ελαιώνων και η γραφικότητα του οικισμού δίνουν μια εικόνα ειδυλλιακής ομορφιάς.
Η Πάργα βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Ηπείρου, κοντά στον ποταμό Αχέροντα και απέχει περίπου 68 χιλιόμετρα από την Πρέβεζα και 40 χιλιόμετρα από την Ηγουμενίτσα. Απέναντι από την Πάργα βρίσκονται τα όμορφα νησιά των Παξών και Αντίπαξων. Ο δήμος Πάργας, αν και εδαφικά περικλείεται από τον Νομό Θεσπρωτίας, διοικητικά ανήκει στο νομό Πρέβεζας.
Ιστορία και Ονομασία
Πολυάριθμα αρχαιολογικά ευρήματα διάσπαρτα στην περιοχή της ακτογραμμής, μαρτυρούν κατοίκηση από την αρχαιότητα.
Σύμφωνα με το Χριστόφορο Περραιβό η πρώτη θέση της πόλης ήταν στα βόρεια, μια ώρα μακριά από τη σημερινή κοντά στην Αγιά. Τα αίτια της μετακίνησης είναι άγνωστα και η παλιά πόλη έμεινε με την ονομασία Παλαιοπάργα. Ο αρχαιολόγος Δ. Καλπάκης αναφέρει ότι η παράδοση θέλει την πόλη να έχει ιδρυθεί από Κωνσταντινουπολίτες που αναγκάστηκαν να διαφύγουν μετά την άλωση της πόλης από τους Φράγκους. Μάλιστα, σύμφωνα με αυτήν, οι πρώτοι έποικοι εγκαταστάθηκαν σε σημείο διαφορετικό από το σημερινό: αρχικά στην περιοχή πάνω από τη Μονή Βλαχέρνας, στο δυτικό άκρο του κόλπου του Βάλτου, και αργότερα λόγω των συχνών επιδρομών προς την ενδοχώρα, στην Παλιόπαργα.
Η πρώτη της ονομασία ήταν Παράγειρος ή Παραγαία (από τη σλαβική λέξη parg που σημαίνει λιμάνι).
Η Πάργα στην πορεία του χρόνου
Διαδοχικές κατακτήσεις (Νορμανδοί, Σέρβοι, Ενετοί, Γάλλοι και Άγγλοι)
Από το 1365 μέχρι το 1390 η Πάργα ήταν κάτω από την προστασία των Νορμανδών. Την δεκαετία του 1390 καταλήφθηκε από τον Ιωάννη Μπούα Σπάτα και αργότερα από το Σερβοαλβανό ληστή Μπογκόη. Ο Μπογκόης ήταν ένα τυραννικός άνθρωπος τον οποίο οι κάτοικοι ανέτρεψαν και ζήτησαν την προστασία των Βενετών. Το 1401 μπήκε κάτω από την προστασία της Βενετίας.
Η σχέση της με τη Βενετία και η οικονομική της ανάπτυξη της προσέδωσαν ένα χαρακτήρα αριστοκρατικό που τόνιζε ακόμη περισσότερο η παράδοση της καταγωγής των κατοίκων από τη βυζαντινή πρωτεύουσα. Παράλληλα, το ιδιαίτερο σύστημα αυτοδιοίκησης που εξασφάλισε από τους Βενετούς με τη Συνέλευση των ντόπιων ευγενών και τους αιρετούς ανώτατους αξιωματούχους ισχυροποίησε ακόμη περισσότερο τη θέση της, ενώ παράλληλα διεύρυνε την απόσταση που χώριζε τους Παργινούς από τους κατοίκους των γύρω περιοχών.
Πηγή: Δ. Καλπάκης – “ΠΑΡΓΑ: Ξενάγηση – Περιηγήσεις”
Η Πάργα την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας απέκτησε προνόμια και αυτοδιοίκηση, ενώ το λιμάνι της αναπτύχθηκε οικονομικά και έγινε διαμετακομιστικό κέντρο της περιοχής. Παράλληλα, οι Βενετοί διέταξαν τη φύτευση του ελαιώνα, με αποτέλεσμα πολλοί από τους Παργινούς να ασχολούνται με την παραγωγή ελιάς και λαδιού. Στην Πάργα, όπως και στην Πρέβεζα λειτούργησαν ελαιοτριβεία και σαπωνοποιεία. Αυτή η ευημερία οδήγησε στην αύξηση του πληθυσμού και η πόλη άρχισε να επεκτείνεται έξω από τα τείχη του κάστρου.
Παράλληλα αποτέλεσε ορμητήριο αρματολών, γεγονός που κίνησε την οργή των Τούρκων εναντίον της πόλης.
Επιπλέον, την περίοδο αυτή σημειώθηκε σημαντική εκπαιδευτική κίνηση και πολλοί είναι οι πρωτεργάτες του έργου αυτού (Ιερομόναχος Φιλόθεος, Αναστάσιος Μοσπινιώτης, Αγάπιος Λεονάρδος, κ. ά.).
Η πώληση της Πάργας στον Αλή πασά
Ο Αλή πασάς επανειλημμένα επιχείρησε να κατακτήσει την Πάργα αλλά το κάστρο της πόλης έμεινε απόρθητο σε όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων. Το 1797 η Πάργα πέρασε από βενετική διοίκηση σε γαλλική και σύντομα σε αγγλική. Κατά τη διάρκεια της αγγλικής κυριαρχίας, Ύπατος Αρμοστής της περιοχής ορίστηκε ο φιλότουρκος Λόρδος Τόμας Μαίτλαντ, ο οποίος απέβλεπε αποκλειστικά στην προώθηση των αγγλικών συμφερόντων στην Πάργα και τα Επτάνησα αγνοώντας την επιθυμία των κατοίκων της για φιλελεύθερη διακυβέρνηση.
Τον Μάρτιο του 1817 οι Άγγλοι δέχτηκαν να παραχωρήσουν την Πάργα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις. Η διεθνής κατακραυγή που ξέσπασε στην Ευρώπη δεν άλλαξε την απόφαση που είχε ήδη παρθεί. Οι κάτοικοι έπρεπε να επιλέξουν αν θα παραμείνουν στα πατρογονικά τους κάτω από την κυριαρχία του Αλή πασά ή αν θα φύγουν μακριά και πέρα από τα όρια της πατρίδας τους.
Στα πλαίσια της πώλησης έπρεπε να εκτιμηθεί η περιουσία των Παργινών (ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων). Πράγματι, μετά από αρκετές διαπραγματεύσεις υπογράφηκε στις 17 Μαΐου 1817 στα Γιάννενα συμφωνία ανάμεσα στην βρετανική και την οθωμανική πλευρά για την πώληση της Πάργας, που προέβλεπε πως οι Παργινοί θα έπρεπε να εγκαταλείψουν την περιοχή λαμβάνοντας μία μικρή αποζημίωση για τις περιουσίες που θα άφηναν πίσω τους.
Μετά από αναβολές η εκκένωση της Πάργας ξεκίνησε επίσημα στις 10 Μαΐου 1819 με την μεταφορά των Παργινών στην Κέρκυρα.
Τα χρήματα ποτέ δεν δόθηκαν στους Παργινούς, επειδή ο Μαίτλαντ λαμβάνοντας το ποσό το φυγάδευσε στην Κέρκυρα.
Ο Αλή Πασάς βέβαια δεν κατόρθωσε να απολαύσει το νέο του απόκτημα, καθώς το 1820 ξεκίνησε η πολιορκία των Ιωαννίνων από την Υψηλή Πύλη, η οποία και σηματοδότησε την οριστική πτώση του σατράπη της Ηπείρου.
Οι κάτοικοι της Πάργας έμειναν μακριά από την πατρίδα τους περισσότερο από έναν αιώνα. Το 1831 επέστρεψαν στην πατρίδα τους 100 οικογένειες, οι περισσότεροι όμως από τους κατοίκους εγκαταστάθηκαν στην πόλη το 1913 μετά την προσάρτηση της Πάργας στο ελληνικό κράτος.
Πηγές: Ευγενία Δρακοπούλου – Δημήτρης Δημητρόπουλος – “Πάργα 1819. Περιμένοντας τον Αλή πασά, Εθνικό ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, Αθήνα 2015“
Βράκας Φώτης – “Η Πάργα και οι Παργινοί το 1819”
Τι να δείτε όταν επισκεφθείτε την Πάργα
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η Πάργα από διαμετακομιστικό κέντρο που ήταν μετατράπηκε σε έναν από τους πιο γνωστούς τουριστικούς προορισμούς και σήμερα η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό με ότι αυτό συνεπάγεται στην αλλοίωση του τοπικού χρώματος. Πολύβουη και κοσμοπολίτικη το καλοκαίρι, ήσυχη το χειμώνα.
Ο φρενήρης ρυθμός οικοδόμησης έχει αλλοιώσει την αρχιτεκτονική της πόλης. Το μεσαιωνικό παρελθόν βρίσκεται στο Κάστρο της και στη χαρακτηριστική της δόμηση με τα σπίτια «στριμωγμένα» να κατηφορίζουν από ψηλά προς την παραλία. Ελάχιστα χαρακτηριστικά δείγματα από την αρχιτεκτονική υπάρχουν στην πόλη. Η ακτινοβολία της Πάργας έσβησε όταν οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν λίγο πριν φτάσουν οι Τούρκοι.
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από εκκλησίες μέσα και έξω από την Πάργα. Το ενδιαφέρον είναι ότι σε μία μικρή πόλη των 5.000 κατοίκων λειτουργούσαν παλιά γύρω στις πενήντα εκκλησίες που στην πλειοψηφία τους ανήκαν σε ιδιώτες. Σήμερα ξεχωρίζουν ο Άγιος Νικόλαος και οι Άγιοι Απόστολοι.
Το Κάστρο της Πάργας
Το κάστρο που βρίσκεται σε στρατηγική θέση έχει εκπληκτική θέα στο νησάκι της Παναγίας με τους δυο βράχους με την ομώνυμη εκκλησία και το μικρό γαλλικό οχυρό των αρχών του 19ου αιώνα.
To ξωκκλήσι του Αγ. Αθανασίου στον ομώνυμο λόφο ξεχωρίζει πάνω από τον γκρεμό. Από την άλλη πλευρά φαίνεται η παραλία του Βάλτου σε όλη της την έκταση.
Το κάστρο έχει αφεθεί στην εγκατάλειψη και πινακίδες προειδοποιούν για την επικινδυνότητα του χώρου και την αποκλειστική ευθύνη των επισκεπτών (Ιούλιος 2023).
Η Μονή Βλαχέρνας
Η Μονή Βλαχέρνας σύμφωνα με την παράδοση είναι η πρώτη εγκατάσταση των Παργινών. Κάποια ερείπια εκεί κοντά ενισχύουν αυτή την παράδοση. Το μοναστήρι βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη και ένα μονοπάτι από τη βόρεια πλευρά της ακτής του Βάλτου οδηγεί σ’ αυτό. Χτισμένο σε μια πανέμορφη τοποθεσία με ελαιώνες και θαυμάσια θέα στο Ιόνιο πέλαγος αξίζει την επίσκεψή σας.
Το εξωκκλήσι του Αγίου Σώστη
Το εξωκκλήσι του Αγίου Σώστη κτισμένο σε ένα βράχο με θέα που κόβει την ανάσα. Ο δρόμος είναι μόνο για ψηλά αυτοκίνητα και θέλει οδηγίες για να φτάσει κάποιος μέχρι εκεί.
Οι νερόμυλοι της Ανθούσας
Οι ερειπωμένοι νερόμυλοι της Ανθούσας βρίσκονται μέσα σε ελαιώνα. Ο δρόμος είναι στενός και θέλει κάποια προσοχή αλλά πραγματικά είναι ένα πολύ όμορφο σημείο όπου υπάρχει και μια καφετέρια.
Το Κάστρο του Αλή Πασά στην Ανθούσα
Βρίσκεται πάνω από την Ανθούσα και χτίστηκε το 1814 από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων με σκοπό τον έλεγχο από εκεί της Πάργας. Το Φεβρουάριο του 1814 ο στρατός του Αλή Πασά έκανε αιφνιδιαστική επίθεση στα περίχωρά της και επιδόθηκε σε σφαγές, ειδικά στην Αγιά. Στην Πάργα δεν τόλμησε να επιτεθεί και αποφάσισε την κατασκευή του οχυρού με σκοπό να επιτηρεί την Πάργα. Η κατασκευή του κάστρου αποδείχτηκε ατυχής διότι το 1816 παρουσίασε στατικά προβλήματα και έγιναν εργασίες ενίσχυσης και στήριξης.
Πηγή: kastra.eu
Οι παραλίες της Πάργας
Όσο για τις παραλίες μέσα και έξω από την Πάργα υπάρχουν πολλές ανάλογα με τη διάθεση. Οι τρεις οργανωμένες παραλίες μέσα στην πόλη Βάλτος, Κρυονέρι και Πίσω Κρυονέρι συγκεντρώνουν πολύ κόσμο και πρέπει να είστε έγκαιρα εκεί για να μπορέσετε να βρείτε χώρο.
Η παραλία Λύχνος είναι από τις παραλίες που έχουν καταληφθεί αποκλειστικά από τα κέντρα.
Η παραλία του Αη Γιαννάκη σε 15 περίπου χλμ. από την Πάργα είναι μια πανέμορφη και ήσυχη παραλία και η πρόσβαση γίνεται σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο.
Οι παραλίες Σπαρτίλα και Αη Σώστης είναι προσβάσιμες με σκάφος.
Με κατεύθυνση το χωριό Βαλανιδόρραχη προσεγγίζουμε τρεις παραλίες. Πρώτα το Αλωνάκι και τη Σκάλα, από τις επίσης πανέμορφες παραλίες με καντίνα και χώρο για στάθμευση. Στη συνέχεια αυτών των δύο είναι ο Όρμος του Οδυσσέα γνωστή με το Ενετικό όνομα Κερέντζα. Είναι αμμώδης και ρηχή, έχει ένα λιμανάκι για μικρά σκάφη και είναι κατάλληλη και για κατασκήνωση. Επίσης η παραλία Σαρακήνικο σε απόσταση 11 χλμ. βόρεια της Πάργας.
Η Πάργα από τα 1962 που χαρακτηρίστηκε σαν τουριστικός τόπος είχε σαν βασικό κριτήριο την ομορφιά του τοπίου και απ’ ότι φαίνεται δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή στην αυθαίρετη επέμβαση του τουρισμού που αλλοίωσε την τοπική αρχιτεκτονική της πόλης. Και μέχρι σήμερα οι φυσικές ομορφιές γύρω από την πόλη σε συνδυασμό με τις πανέμορφες παραλίες και η ποικιλία δραστηριοτήτων και διασκέδασης είναι αυτές που ελκύουν τους επισκέπτες.
