Οι Φραγκάδες είναι χωρίο του νομού Ιωαννίνων του δήμου Τύμφης ένα από τα παλαιότερα Ζαγοροχώρια. Βρίσκονται στις νότιες πλαγιές της Τύμφης, 50 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Ιωαννίνων, χτισμένο σε υψόμετρο 960 μέτρων, περιτριγυρισμένο με πυκνά δάση και με εκπληκτική θέα στο Ανατολικό Ζαγόρι. Ο πληθυσμός του χωριού σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 105 κάτοικοι, που ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και περισσότερο με την υλοτομία.
Στην απογραφή πληθυσμού του 1903 οι Φραγκάδες αριθμούσαν περίπου 900 κατοίκους περιλαμβάνοντας περί τα 130 αρχοντικά κτισμένα με πέτρα από τους περίφημους μαστόρους της Ηπείρου.
Ιστορία και Πληροφορίες
Ο οικισμός είναι ένας από τους παλαιότερους αφού γίνεται αναφορά σε σημειώσεις της Μονής Βουτσάς Γρεβενιτίου.
Σύμφωνα με τον Ι. Λαμπρίδη η ονομασία προέρχεται από τον τιμαριούχο του χωριού Αντώνιο Φράγκο ο οποίος δολοφόνησε το 1384 το Σέρβο ηγεμόνα των Ιωαννίνων Θωμά Πρελούμπο.
Στην αρχή ήταν ένας μικρός οικισμός κτηνοτρόφων και καλλιεργητών χωραφιών και αμπελιών. Το 1583, αύξησε σημαντικά τον πληθυσμό του, όταν κάτοικοι από τους γύρω οικισμούς συγκεντρώθηκαν σ’ αυτό.
Τα επόμενα χρόνια η ιστορία του χωριού ακολούθησε εκείνη της ευρύτερης περιοχής του Ζαγορίου. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν τα Ιωάννινα δήλωσαν οικειοθελή υποταγή μαζί με άλλα Ζαγοροχώρια, υποσχόμενοι μάλιστα να στέλνουν στην Πόλη κάθε χρόνο χρήματα και στρατιώτες (Βοϊνίκους).
Με την υπογραφή της ειδικής συνθήκης οικειοθελούς υποταγής, γνωστή σαν «Ορισμός του Σινάν Πασά» ή «Συνθήκη του Βοϊνίκου», εξασφάλισαν τα πολύ σημαντικά προνόμια που είχαν παραχωρήσει οι Τούρκοι σαν ανταμοιβή, όπως ανεξαρτησία, αυτονομία, ανεξιθρησκία, φοροαπαλλαγή, απαλλαγή από αιχμαλωσία ή παιδομάζωμα, λειτουργία σχολείων, διατήρηση περιουσιακών στοιχείων, κ.ά., τα οποία οι κάτοικοι προτίμησαν από την καταστροφή του χωριού τους, που θα συνέβαινε αν δεν δήλωναν υποταγή.
Η ευημερία του χωριού προσέλκυσε κατοίκους από γειτονικά χωριά να εγκατασταθούν στους Φραγκάδες. Βέβαια, ο πλούτος προσέλκυσε και τους ληστές. Και καθώς γράφει ο Λαμπρίδης το 1855, ο Ι. Κακαράντζας μπήκε στο χωριό με τη συμμορία του που αποτελούνταν από 70 ληστές και όποιους βρήκαν στην πλατεία τους αιχμαλώτισαν, στη συνέχεια μπήκαν σε όλα τα σπίτια και κακομεταχειρίστηκαν τους κατοίκους, λεηλάτησαν και απείλησαν και μάλιστα έκοψαν τα αυτιά κάποιου δύστυχου. Επειδή όμως τους κυνήγησαν οι κάτοικοι του Λιασκοβετσίου (Λεπτοκαριά) αναγκάστηκαν να αφήσουν τους αιχμαλώτους.
Πηγή: Ιωάννης Λαμπρίδης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 9, σελ. 62-63
Το χωριό απελευθερώθηκε από τους Τούρκους στις 12 Φεβρουαρίου 1913. Επίσης, κάηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου αλλά οι κάτοικοί του το ξανάχτισαν.
Τι να δείτε στους Φραγκάδες
Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των πέτρινων σπιτιών δένει αρμονικά με το καταπράσινο άγριο και παρθένο φυσικό τοπίο. Τα χρώματα της φύσης αλλάζουν ανάλογα με την εποχή, αλλά είναι εξίσου μαγικά, χειμώνα και καλοκαίρι. Το χωριό είναι πολύ γραφικό με θαυμάσια παλιά πετρόχτιστα αρχοντικά.
Κοντά στην πλατεία βρίσκεται η πετρόχτιστη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με το εξαγωνικό καμπαναριό, χαρακτηριστικό δείγμα Ζαγορίτικής αρχιτεκτονικής.
Το χωριό έχει τρία όμορφα πετρόκτιστα γεφύρια έξω από τον οικισμό: Του Μπογδάνη (ή του Μπογντάν) το οποίο είναι μονότοξο σε απομακρυσμένο σχετικά σημείο. Το γεφύρι της Ρουστάρας πάνω απο το ρέμα της Λίνας και το γεφύρι του Πετσώνη (ή Πιτσιώνη ή Πετσιώνη) το οποίο είναι δίτοξο και βρίσκεται κάτω από το χωριό Φραγκάδες, στο δρόμο για το Λιασκοβέτσι (Λεπτοκαριά).
Επίσης, οι μονές του Αγίου Νικολάου (διαλυμένη σήμερα) και της Παναγίας στο ψηλότερο σημείο του χωριού, καθώς επίσης και το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία πάνω από το χωριό στην κορυφή ενός λόφου στα 1250μ.πετρόκτιστο με πλακόστρωτη σκεπή.
Στα αξιοθέατα είναι επίσης ο παλιός Νερόμυλος του Βαλέκα και ο Μύλος του Αλεξανδρή εξωτερικά μόνον επισκευασμένος. Οι δύο νερόμυλοι έχουν χαρακτηρισθεί διατηρητέα μνημεία.
Ο οικισμός βρίσκεται στην κύρια ζώνη προστασίας του Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου και κατά συνέπεια το εκπληκτικό τοπίο προσφέρεται για διαδρομές με αυτοκίνητο (4Χ4) σε βατούς χωματόδρομους ή πεζοπορία σε δασικά μονοπάτια τους καλοκαιρινούς μήνες και με συνοδεία έμπειρου οδηγού για την αποφυγή δυσάρεστων συναντήσεων με αρκούδες ή αγριογούρουνα.
Εκδηλώσεις
Το τοπικό πανηγύρι διοργανώνεται κάθε χρόνο γύρω από τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Συνήθως το πανηγύρι ξεκινά το βράδυ της 14ης Αυγούστου και κρατά 2 ημέρες. Τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται ανήμερα της γιορτής και ημερήσιο πανηγύρι το οποίο ξεκινά περίπου το μεσημέρι.
Φαγητό – Διαμονή
Ξενώνας Πετρωτό – Ένας πολύ όμορφος ξενώνας