fbpx
Follow
Εγγραφείτε στο Newsletter μας

Μελισσουργοί – Αφιέρωμα στο πανέμορφο ορεινό χωριό των Τζουμέρκων

Οι Μελισσουργοί στα Τζουμέρκα

Οι Μελισσουργοί είναι ένα από τα χωριά των Τζουμέρκων που σε μαγεύει από την πρώτη στιγμή.

Ψηλές και δυσπρόσιτες οροσειρές, λεκανοπέδια, βουνά άγρια και ταυτόχρονα υπέροχα, κορυφές χιονισμένες  που χάνονται στα σύννεφα, ποτάμια ορμητικά, καταρράκτες εντυπωσιακοί, εποχές με εναλλαγές χρωμάτων. Αυτά είναι τα Αθαμανικά όρη ή Τζουμέρκα.

Το μοναδικό τους άνοιγμα προς τη νοτιοδυτική πλευρά αφήνει να περάσει ο ορμητικός Άραχθος ενώ στα ανατολικά  βρίσκεται ο αυχένας του Αυτιού που αποτελούσε από τα αρχαία χρόνια μία από τις τρεις διαβάσεις από την Ήπειρο προς τη Θεσσαλία. Σ΄αυτήν ακριβώς τη διάβαση στα 1.100 μ ύψος στο λεκανοπέδιο  που σχηματίζεται ανάμεσα στον όγκο της Κακαρδίτσας και της Στρογγούλας είναι χτισμένοι οι Μελισσουργοί.

“…κι ανέβηκα στις βουνοκορφές αγναντεύοντας τον ήλιο και μου χαμογέλασαν τα ελάτια και τα μυρωμένα κέδρα απάλυναν το πονεμένο σώμα μου…»

Κώστας Στάμου (Τζουμερκιώτικα Χρονικά 2014 σελ. 193)

Το χωριό ανήκει  στο νομό Άρτας και είναι  ένα από τα Κεφαλοχώρια του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων. Βρίσκεται  πολύ κοντά στα Πράμαντα Ιωαννίνων και απέχει 72 χιλ. από την Άρτα και 70 χλμ. από τα Ιωάννινα.

Ιστορία και Πληροφορίες

Η ακριβής χρονολογία της δημιουργία του οικισμού είναι άγνωστη. Υπάρχει μία άποψη πως οι Μελισσουργοί δημιουργήθηκαν από τη σύμπτυξη μικροοικισμών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα (τάφοι συλημένοι, υπολείμματα ξυλανθράκων κ.ά.) που βρέθηκαν στους Μελισσουργούς στις θέσεις Καστανιά, Ντόβρου, Γκρίτσανα, Σκρίπτα, Ζιζίνα και Ζηλέουση αποδεικνύουν κοινωνία οργανωμένη.

Πάντως χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Κωνσταντινουπόλεως (1321) που καταργεί αυθαίρετη πράξη (1272) του στρατιωτικού διοικητή Καβάσιλα με την οποία ο δεύτερος είχε δώσει τους Μελισσουργούς στη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, επαναφέροντάς το χωριό στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, αποτελεί αδιάσειστη μαρτυρία της ύπαρξης του χωριού από την εποχή εκείνη.

Πηγή: Το δεύτερον χρυσόβουλλον Ανδρονίκου του Β’ του Παλαιολόγου υπέρ της εκκλησίας των Ιωαννίνων – Κ. Δ. Μερτζιου

Οι Μελισσουργοί

Για την προέλευση του τοπωνυμίου “Μελισσουργοί” επικρατέστερη είναι η εκδοχή κατά την οποία η ονομασία αποδίδεται στους κατοίκους μεταφορικά, παρομοιάζοντας αυτούς με τη μέλισσα που είναι υπόδειγμα εργατικότητας.

Η ακριβής χρονολογία της δημιουργία του οικισμού είναι άγνωστη. Υπάρχει μία άποψη πως οι Μελισσουργοί δημιουργήθηκαν από τη σύμπτυξη μικροοικισμών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Αρχαιολογικά ευρήματα (τάφοι συλημένοι, υπολείμματα ξυλανθράκων κ.ά.) που βρέθηκαν στους Μελισσουργούς στις θέσεις Καστανιά, Ντόβρου, Γκρίτσανα, Σκρίπτα, Ζιζίνα και Ζηλέουση αποδεικνύουν κοινωνία οργανωμένη κατά την αρχαιότητα.

Πάντως χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Κωνσταντινουπόλεως (1321) που καταργεί αυθαίρετη πράξη (1272) του στρατιωτικού διοικητή Καβάσιλα με την οποία ο δεύτερος είχε δώσει τους Μελισσουργούς στη Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, επαναφέροντάς το χωριό στη Μητρόπολη Ιωαννίνων, αποτελεί αδιάσειστη μαρτυρία της ύπαρξης του χωριού από την εποχή εκείνη.

Πηγή: Ηπειρωτική Εστία τεύχος 2, 1952

Οι Μελισσουργοί
Οι Μελισσουργοί

Οι Μελισσουργοί όπως και το γειτονικό χωριό των Πραμάντων συμμετείχε σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες. Όταν η επανάσταση στους Καλαρρύτες και το Συρράκο απέτυχε οι κάτοικοι των Μελισσουργών βοήθησαν και φυγάδευσαν τους κατοίκους από τον αυχένα του Αυτιού. Πολλοί από τους άνδρες τάχτηκαν στο πλευρό του Καραϊσκάκη και του Μπακόλα. Το 1854 συμμετείχαν στη μάχη του Πέτα στο πλευρό του Τζαβέλλα. Στην περιοχή των Μελισσουργών ήταν ένα από τα λημέρια του Κατσαντώνη.

Στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής το χωριό υπήρξε λημέρι του ΕΛΑΣ. Στους Μελισσουργούς ήταν και η τελευταία  πολιτική ομιλία του Άρη Βελουχιώτη τον Μάιο του 1945.

Βασική ασχολία υπήρξε η κτηνοτροφία η οποία ασκήθηκε με την μορφή των τσελιγκάτων. Η αρχική κτηνοτροφία ήταν περιορισμένη με μικρά κοπάδια. Βαθμιαία η κτηνοτροφία αναπτύχτηκε, ο αριθμός των ζώων αυξήθηκε και οι κτηνοτρόφοι επέκτειναν τη βοσκή στα μέχρι τότε έρημα οροπέδια. Από το 1881 και μετά μια σειρά γεγονότων οδήγησε στην παρακμή της κτηνοτροφίας.

Άλλες ασχολίες ήταν η γεωργία, η καλλιέργεια κηπευτικών και η δενδροκομία που κάλυπταν τις ανάγκες διατροφής τους. Με την αμπελοκαλλιέργεια ασχολήθηκαν για ένα μεγάλο διάστημα, αποκομίζοντας μάλιστα κέρδη. Όταν όμως το 1897 ο περονόσπορος πρόσβαλε τα κλήματα η καταπολέμησή του ήταν πολύπλοκη και πολύχρονη και δεν ήταν δυνατό να αφήσουν τις κύριες ασχολίες τους και έτσι τα αμπέλια εγκαταλείφτηκαν.

Οι κάτοικοι των Μελισσουργών δούλεψαν, όπως και αυτοί των Πραμάντων, σαν «αγωγιάτες (κιρατζήδες)»

«…Τα καραβάνια συνήθως αποτελούνταν από 10 μέχρι 40 ζώα από τα οποία τα περισσότερα ήταν μουλάρια καθώς αυτά ήταν πιο ανθεκτικά από τα άλογα. Κάθε μεγάλο καραβάνι, κατά την πορεία και σύμφωνα με τους κανόνες του σιναφιού, είχε το δικαίωμα να κρεμάσει στα ζώα κουδούνια, κατασκευασμένα από ορείχαλκο και εναρμονισμένα στους ήχους. Τα κουδούνια τα κρεμούσαν στα διαλεχτά άλογα, τα «κουδουνάτα» ή τα «μπροστάρια», με δερμάτινο περιλαίμιο…»  

Αναστασία Γ. Καρρά « Αγωγιάτης ή Κιρατζής» στο Περιοδικό Μελισσουργοί Άρτας Τεύχη 103 και 104

Μελισσουργοί: Τι να δείτε

Ο καταρράκτης του Κεφαλόβρυσου

Ένα από τα πιο όμορφα σημεία της περιοχής είναι ο καταρράκτης του Κεφαλόβρυσου που ξεπηδάει από τη βόρεια πλευρά της Στρογγούλας έχοντας μήκος 350μ. και συνεχή ροή όλες τις εποχές. Ο καταρράκτης στην πορεία του σχηματίζει το ρέμα της Κοφερίτας το οποίο χύνεται στο ρέμα των Μελισσουργών. Η διαδρομή είναι εύκολη και με σήμανση και ξεκινάει είτε από το Καταφύγιο των Πραμάντων, είτε από το Καταφύγιο των Μελισσουργών.

Μισή ώρα περίπου βαδίζουμε μέσα σε δάσος από έλατα ώσπου να βγούμε. Ακολουθώντας την πορεία και έχοντας οπτική επαφή με τον καταρράκτη πεζοπορούμε για σαράντα περίπου λεπτά. Αφήνοντας το βλέμμα να πλανηθεί από δεξιά προς τα αριστερά βλέπουμε το βόρειο τμήμα της Στρογγούλας, το Γερακοβούνι και την κορυφή Αγκάθι, τον Αυχένα του Αυτιού και τέλος τον έντυπωσιακό όγκο της Κακαρδίτσας.

Το γεφύρι της Κοφερίτας

Βρίσκεται έξω από το χωριό νότια στη θέση Κοφερίτα και γεφυρώνει το ομώνυμο ποτάμι. Είναι μονότοξο και η ημικυκλική του καμάρα έχει άνοιγμα 10.60 μ. και ύψος 5.80μ. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία πέτρινα γεφύρια της περιοχής αφού κατασκευάστηκε στη Γερμανική κατοχή του 1942-43. Το γεφύρι κτίστηκε σταδιακά από ντόπιους μαστόρους και ολοκληρώθηκε με τη βοήθεια μαστόρων από τους Ραφταναίους. Οι κάτοικοι εξόφλησαν πληρώνοντας σε είδος, κυρίως καλαμπόκι. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από αντάρτες του ΕΛΑΣ και στη συνέχεια από τους κτηνοτρόφους του χωριού.

Πηγή: Σπύρος Μαντάς, Γεφυρογραφία της Πίνδου, Τόμος Β΄, Το Γεφύρι της Κοφερίτας σελ. 324

Από την πλατεία του χωριού ένα κατηφορικός δρόμος οδηγεί στο γεφύρι. Πριν το γεφύρι υπάρχει μονοπάτι που οδηγεί σε σημείο θέασης του γεφυριού. Το μονοπάτι είναι απόλυτα ασφαλές και συνεχίζει μέχρι την κοίτη του ποταμού.

Εκκλησίες και Μοναστήρια

Η ακριβής ημερομηνία δεν έχει προσδιοριστεί, πάντως εικάζεται ότι κτίστηκε από τους πρώτους κατοίκους που συνοίκησαν στο Μεσοχώρι και αποτελέσαν τον πυρήνα του χωριού.

ήμερα σώζεται μόνον το καθολικό του και βρίσκεται ακριβώς απένταντι από τους Μελισσουργούς στην πλαγιά του βουνού πάνω από το μελισσουργιώτικο ρέμα και λίγο πιο κάτω από το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής.

Σήμερα βρίσκεται η ομώνυμη εκκλησία του χωριού – στα ΒΔ των Μελισσουργών και η οποία, σύμφωνα με την κτητορική της επιγραφή, ανακαινίστηκε εκ θεμελίων το 1843.

Το Εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής
Το Εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής

Πάνω από το καθολικό της Μονής των Εισοδίων της Παναγίας υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής που δεν είναι αγιογραφημένο και, σύμφωνα με τη μαρμάρινη πλάκα στον δυτικό τοίχο, η χρονολογία της αρχικής κατασκευής του είναι άγνωστη.

Το Εξωκλήσι του Αγίου Κοσμά
Το Εξωκλήσι του Αγίου Κοσμά

Σε ένα μέρος με εκπληκτική θέα βρίσκεται αυτό το ξωκλήσι αφιερωμένο στον Κοσμά τον Αιτωλό που πέρασε από το χωριό και φιλοξενήθηκε, κατηχήθηκε και ενέπνευσε τους κατοίκους.

Βρίσκεται μέσα στο χωριό και έχει πρόσβαση από πλακόστρωτα μονοπάτια

Μελισσουργοί: Δραστηριότητες

Οι Μελισσουργοί ανήκουν στην περιοχή των Τζουμέρκων, μια από τις πλέον εντυπωσιακές περιοχές της Ελλάδας και προσφέρονται για πάσης φύσεως δραστηριότητες. Αναρρίχηση και καταρρίχηση (rappel) στα φαράγγια, ορεινή ποδηλασία και οδήγηση με μοτοσυκλέτες και 4Χ4. Μονοπάτια για πεζοπορία σε εύκολες και δύσκολες διαδρομές. Επίσκεψη στα γύρω χωριά, στα γεφύρια και τα μοναστήρια που αποτελούν αρχιτεκτονικό πλούτο.

Σε μικρή απόσταση από το χωριό βρίσκεται το ορεινό καταφύγιο των Μελισσουργών. Κτισμένο μέσα στο δάσος με υπέροχη θέα στις βουνοκορφές, προσφέρεται όχι μόνο για διαμονή και φαγητό αλλά επίσης και για δραστηριότητες μικρής και μεγάλης δυσκολίας στα γύρω βουνά.

Πληροφορίες: http://katafigiomelissourgwn.blogspot.com/p/blog-page_40.html

Το καταφύγιο των Μελισσουργών

Η διαμονή και εστίαση στην περιοχή καλύπτει όλες τις προδιαγραφές για άνετες και ενδιαφέρουσες διακοπές. Η περιοχή των Τζουμέρκων τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιηθεί τουριστικά και απόδειξη είναι ότι η επισκεψιμότητα παραμένει υψηλή και κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Εκδηλώσεις

Το χωριό γιορτάζει στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Θεοτόκου και γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι των Τζουμέρκων στην Κάτω Πλατεία που είναι και η εκκλησία της Παναγίας. Και όπως κάθε χρόνο παραδοσιακά εκείνη τη μέρα χορεύεται το διπλοκάγκελο.

Total
0
Shares
2 comments
Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Προηγούμενο Άρθρο
Ο Ελαφότοπος

Ελαφότοπος- Στις πλαγιές του Στούρου στα 1100 μ.

Επόμενο Άρθρο
Τα Πράμαντα

Πράμαντα - Στους πρόποδες της Στρογγούλας

Σχετικά Άρθρα

Η επιλογή αυτή είναι απενεργοποιημένη.